بررسی تولید اسانس و ترکیبات فنولیک در سه ژنوتیپ از گونه نعناع سبز(mentha spicata) از طریق تحریک با قارچ میکوریز آربسکولار

نعناع سبز (mentha spicata l.) گیاهی دارویی، یکی از 25 گونه جنس منتا و متعلق به خانواده لامیاسه است. این گیاه به دلیل دارا بودن روغن فرار و محصول شاخ و برگ آن از لحاظ تجاری محصولی مهم محسوب می شود. متابولیت های ثانویه موجود در این گیاه شامل ترکیبات آروماتیک (روغن فرار و سایر ترپنوئیدها) و آلیفاتیک (فنولیک ها) می باشد. امروزه استفاده از قارچ های میکوریز آربسکولار به عنوان کودهای زیستی، جهت افزایش تجمع متابولیت های ثانویه در گیاهان گسترش یافته است. در این تحقیق، مطالعه دو گونه از قارچ مایکوریز آربسکولار glomus etunicatum و g. mosseae برای تعیین اثرات تلقیح بر میزان رشد و تجمع متابولیت های ثانویه سه ژنوتیپ از نعناع سبز (اصفهان، کرمانشاه و یزد) صورت گرفت. جهت انجام تلقیح از 20 گرم مایه تلقیح هر دو گونه قارچی استفاده و پس از گذشت یک دوره رشد سه ماهه، میزان رشد، جذب عناصر غذایی و انباشتگی متابولیت های ثانویه بررسی شد. نتایج حاکی از آن بود که قارچ های میکوریز در تلقیح با گیاهان نعناع سبز منجر به بهبود رشد (وزن تر، خشک و طول اندام هوایی)، افزایش جذب عناصر غذایی (فسفر، سدیم، پتاسیم، روی و منگنز)، تجمع متابولیت های ثانویه (ترکیبات فنولیک کل، آنتوسیانین و اسانس) و افزایش فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیا لیاز شده است. افزایش غلظت ترکیبات فنولیک کل و اسانس در این گیاهان به واسطه بهبود وضعیت تغذیه (افزایش جذب عناصر غذایی فسفر، سدیم، پتاسیم، روی و منگنز) در آن ها است. همچنین ارتباط بسیار بالایی میان میزان کلروفیل و بیوماس اندام هوایی با میزان اسانس گیاهچه های هر سه ژنوتیپ مشاهده شد، که نشان دهنده رابطه میان میزان فتوسنتز که متابولیسم اولیه گیاه است و تولید اسانس در نتیجه متابولیسم ثانویه، می باشد. مطابق نتایج این مطالعه استفاده از قارچ های میکوریز آربسکولار به عنوان یک مکمل در جهت بهبود رشد و افزایش متابولیت های ثانویه در گیاهان دارویی مانند نعناع جایگاه مهمی را دارا می باشد